
Kunstmatige intelligentie (AI) maakt een snelle ontwikkeling door, met name op het gebied van generatieve AI. Dit roept de vraag op wat de impact hiervan zal zijn op de overheid en het werk van ambtenaren. Gaat AI de ambtenaar uiteindelijk vervangen? Laten we eens kijken naar de laatste inzichten.
Enorme productiviteitswinst mogelijk
Onderzoek suggereert dat de inzet van AI de productiviteit van ambtenaren met wel 45% zou kunnen verhogen[1]. In een tijd van vergrijzing, krimpende beroepsbevolking en stijgende verwachtingen van burgers, kan dit een uitkomst bieden. AI-toepassingen kunnen de kwaliteit en toegankelijkheid van overheidsdiensten flink verbeteren, bijvoorbeeld door burgers in hun eigen taal te woord te staan[1].
Uitdagingen en risico’s
Tegelijkertijd brengt de inzet van generatieve AI ook nieuwe uitdagingen en risico’s met zich mee. Omdat deze systemen leren van ongecontroleerde internetdata, kunnen ze onverwachte en onverklaarbare resultaten genereren[1]. Dit maakt het lastig om AI-beslissingen uit te leggen en te verantwoorden. Transparantie en controleerbaarheid zijn dan ook de grootste belemmeringen voor brede toepassing van generatieve AI in de publieke sector[1].
Ambtenaren blijven nodig
De Britse overheid experimenteert al met AI om routinematige taken van ambtenaren te automatiseren, zoals het samenvatten van publieke consultaties[2]. Toch zal AI de ambtenaar niet volledig vervangen. Ambtenaren blijven nodig voor complexe taken die menselijk inzicht en afweging vereisen. Wel zal hun werk verschuiven van administratie naar meer waardetoevoegende taken en persoonlijk contact met burgers[1].
Randvoorwaarden voor succes
Om de voordelen van AI te benutten en de risico’s te beheersen, moet de overheid investeren in training van ambtenaren op alle niveaus – van basiskennis tot specialistische AI-vaardigheden[1]. Daarnaast is een solide data-infrastructuur met gedeelde, digitaal beschikbare overheidsdata een cruciale randvoorwaarde[1]. Tot slot is internationale samenwerking nodig om AI-beleid en -regulering af te stemmen[1].
Conclusie: Mens en machine gaan samenwerken
AI zal de ambtenaar niet vervangen, maar wel ingrijpend veranderen hoe ambtenaren werken. Mens en machine zullen steeds meer gaan samenwerken om de publieke dienstverlening te verbeteren. Overheden moeten hier nu al op voorbereiden door te investeren in kennis, infrastructuur en internationaal beleid. Zo kunnen we de kansen van AI benutten en de risico’s beheersen.
Bronnen:
[1] Governments navigate the double-edged sword of AI https://www.globalgovernmentforum.com/governments-navigate-the-double-edged-sword-of-ai/
[2] UK government set to trial AI services to replace civil servants https://www.techradar.com/pro/uk-government-set-to-trial-ai-services-to-replace-civil-servants
[3] The future of government jobs: Post generative AI https://www.route-fifty.com/workforce/2024/01/future-government-jobs-post-generative-ai/393036/